حج تمتع(7-طـواف حج)
پس از انجام اعمال مِنا در روز عید قربان، حاجى باید بار دیگر براى انجام پنج عمل از اعمال حج به مکّه برگردد، گرچه وقت این اعمال تا پایان ماه ذى حجه است و مى تواند در مِنا بماند براى بقیه اعمالى که در مِنا شبهاى یازدهم و دوازدهم و روزهاى یازدهم و دوازدهم انجام مى شود و بعداز ظهر روز دوازدهم از منا خارج شود و براى بقیّه اعمال به مکّه بیاید.
امّا پنج عملى که در مکّه باید انجام شود، عبارت است از:
 |
 | |
| طواف حج | طواف حج |
2 ـ نماز طواف حج (هشتمین عمل حج)
3 ـ سعى بین صفا و مروه (نهمین عمل حج)
1 - کیفیت طواف حج به همان نحو است که در طواف عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت طواف حج بجا آورد .
2 ـ طواف را باید از مقابل گوشه اى از کعبه که حَجرُالاَْسْوَد(2)در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد.(3)
3 ـ خانه کعبه، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد، بنابراین اگر در حال حرکت رو به کعبه باشد، یا عقب عقب برود صحیح نیست.
4 ـ انسان باید همانطورى که همه مسلمانان طواف مى کنند ـ بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع کند و ادامه دهد و ایستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نیست.
5 ـ طواف کننده باید به دور «حِجْرِ اسماعیل» (4) هم بگردد، یعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود.
6 - براى مطاف حدى وجود ندارد و تا هر جاى مسجد الحرام که طواف در آن طواف کعبه صدق کند ، طواف مجزى است ، بلى مستحب است که اگر اضطرار و ازدحام نباشد فى ما بین کعبه و مقام ابراهیم انجام دهد .
7 ـ اگر انسان بر اثر بیمارى یا پیرى یا زیادى جمعیّت نتواند در این محدوده طواف کند، طواف در خارج این حدّ اشکال ندارد.
8 ـ طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نیز بدن و لباس وى پاک باشد، همانگونه که نماز مى خواند.
حج تمتع(8- نماز طواف حج)
پس از انجام طواف حج ، باید دو رکعت نماز، به نیّت نماز طواف حج بخواند.
1 - به همان نحو است که در نماز طواف عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت نماز طواف حج بجا آورد .
2 - مانند نماز صبح است، ولى حمد و سوره را مى تواند بلند یا آهسته بخواند.
بعد از طواف و قبل از سعى است.
کافی است در هر نقطه ای که عرفاً بگویند پشت مقام است گرچه از مقام دور باشد نماز را بخواند بلکه در این صورت بعید نیست که نماز در هر جای مسجد الحرام صحیح باشد .
 |
| پشت مقام ابراهیم ( محل نماز طواف ) |
1 ـ بر تمام افراد بالغ و عاقل واجب است که نمازها را به طور صحیح یاد بگیرند تا تکلیف الهى را درست انجام دهند; بخصوص کسى که قصد عمره یا حج دارد باید نماز خود را تصحیح کند، تا تمامى نمازها که از جمله آنها نماز طواف است، به طور صحیح انجام شود.
2 ـ بنابراحتیاط واجب باید پس ازطواف،نماز طواف را زود بجا آورد به طورى که مردم نگویند بین آنها فاصله شده است.
3 ـ جایز است نماز طواف مستحب را هر جاى مسجدالحرام که بخواهد بجا آورد.
حج تمتع (9-سعى بین صفا و مروه)
پس از انجام نماز طواف حج ، باید هفت مرتبه فاصله بین «صفا» و «مَروه» را که امروزه به صورت سالنى ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد بپیماید.
1 - به همان نحو است که در سعى عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت سعى حج بجا آورد .
2 ـ سعى، باید از «صفا» آغاز و به «مروه» ختم شود.
3 ـ پیمودن فاصله «صفا» تا «مروه» یک مرتبه و برگشتن از «مروه» به «صفا» مرتبه دوّم به حساب مى آید; بنابراین هفت شَوْطِ (1) سعى بر «مروه» ختم مى شود.
4 ـ نشستن و استراحت کردن و رفع خستگى بر صفا و مروه و در بین آنها جایز است و اگر در بین سعى باشد، باید از همانجا که سعى را قطع کرده است، ادامه دهد.
5 ـ سعى بین صفا و مروه لازم نیست با وضو و طهارت انجام شود، گرچه احتیاط مستحب است.
6 ـ سعى در طبقه دوّم، چون بالاتر از دو کوه مى باشد اشکال دارد.
 |
 | |
| سعی بین صفا و مروه | سعی بین صفا و مروه |
حج تمتع (10-طواف نساء)
پس از انجام سعى باید هفت مرتبه به نیّت طواف نساء دور خانه کعبه که در مسجدالحرام است بگردد.
1 - به همان نحو است که در طواف عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت طواف نساء بجا آورد .
2 - طواف نساء و نماز آن اختصاص به مردان ندارد ، بلکه بر تمام کسانى که حج (1) به جا مى آورند واجب است .
3 - پس از سعى لازم نیست فوراً طواف نساء را بجا آورد و تأخیر انداختن آن حتى تا چند روز بعد هم اشکال ندارد .
4 ـ طواف را باید از مقابل گوشه اى از کعبه که حَجرُالاَْسْوَد(2)در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد.(3)
5 ـ خانه کعبه، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد، بنابراین اگر در حال حرکت رو به کعبه باشد، یا عقب عقب برود صحیح نیست.
6 ـ انسان باید همانطورى که همه مسلمانان طواف مى کنند ـ بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع کند و ادامه دهد و ایستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نیست.
7 ـ طواف کننده باید به دور «حِجْرِ اسماعیل» (4) هم بگردد، یعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود.
8 - براى مطاف حدى وجود ندارد و تا هر جاى مسجد الحرام که طواف در آن طواف کعبه صدق کند ، طواف مجزى است ، بلى مستحب است که اگر اضطرار و ازدحام نباشد فى ما بین کعبه و مقام ابراهیم انجام دهد .
9 ـ اگر انسان بر اثر بیمارى یا پیرى یا زیادى جمعیّت نتواند در این محدوده طواف کند، طواف در خارج این حدّ اشکال ندارد.
10 ـ طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نیز بدن و لباس وى پاک باشد، همانگونه که نماز مى خواند.
 |
| مسجد الحرام |
حج تمتع(11-نماز طواف نساء)
پس از انجام طواف نساء ، باید دو رکعت نماز، به نیّت نماز طواف نساء بخواند.
1 - به همان نحو است که در نماز طواف عمره تمتع گذشت بدون هیچ تفاوت مگر در نیّت که در اینجا باید به نیّت نماز طواف نساء بجا آورد .
2 - مانند نماز صبح است، ولى حمد و سوره را مى تواند بلند یا آهسته بخواند.
بعد از طواف نساء است .
کافی است در هر نقطه ای که عرفاً بگویند پشت مقام است گرچه از مقام دور باشد نماز را بخواند بلکه در این صورت بعید نیست که نماز در هر جای مسجد الحرام صحیح باشد .
1 - پس از انجام نماز طواف نساء زن بر مرد و مرد بر زن که به واسطه احرام ، حرام شده بود ،حلال مى شود .
2 ـ بر تمام افراد بالغ و عاقل واجب است که نمازها را به طور صحیح یاد بگیرند تا تکلیف الهى را درست انجام دهند; بخصوص کسى که قصد عمره یا حج دارد باید نماز خود را تصحیح کند، تا تمامى نمازها که از جمله آنها نماز طواف است، به طور صحیح انجام شود.
3 ـ بنابراحتیاط واجب باید پس ازطواف،نماز طواف را زود بجا آورد به طورى که مردم نگویند بین آنها فاصله شده است.
4 ـ جایز است نماز طواف مستحب را هر جاى مسجدالحرام که بخواهد بجا آورد.
|
| پشت مقام ابراهیم ( محل نماز طواف نساء) |
حج تمتع(12-بیتوته در مِنا)
یکى دیگر از واجبات حج، بیتوته (ماندن در شب) در مِناست.
1 ـ تمام حجاج، چه آنها که براى اعمال بعد از منا به مکّه رفته اند و چه آنها که به مکه نرفته اند و در مِنا مانده اند، باید شب یازدهم ذى حجه و شب دوازدهم را از غروب آفتاب تا نیمه شب، با قصد قربت در منا باشند، بنابر این آنها که به مکّه رفته اند باید قبل از غروب به منا برگردند.
2 ـ بر این افراد ماندن در منا واجب نیست:
* بیماران و پرستاران آنها و دیگر کسانى که ماندن در آنجا برایشان مشقّت داشته باشد.
* کسانى که در مکّه تمام شب از اوّل آن تا صبح به عبادت خدا مشغول باشند و کار دیگرى بجز کارهاى ضرورى نکنند.
* کسانى که ترس آن دارند اگر در منا بمانند اموالى از آنها در مکّه از بین برود.
3 ـ کسى که بیتوته در منا را ترک کند، باید براى هر شب یک گوسفند قربانى کند، امّا بر کسى که تمام شب را در مکّه به عبادت مشغول بوده، کفّاره واجب نیست.
 |
 | |
| سرزمین منا | سرزمین منا |
حج تمتع(13-رمى جمرات سه گانه)
 |
| نقشه جمرات سه گانه |
* در روز یازدهم و دوازدهم ذى حجه حجّاج باید به هریک از سه ستون هفت عدد سنگ بزنند.
* وقت رمى: از طلوع آفتاب تا غروب است. (چه در روز عید یا در این ایام).
رمى در شب جایز نیست (مگر کسى که عذر داشته باشد و نتواند در روز رمى کند)(1) و اگر مثلاً روز یازدهم، رمى را ترک کرد، باید فرداى آن روز قبل از رمى همان روز، رمى روز گذشته را قضا کند.
* کیفیت رمى: همانگونه که در رمى جمره عقبه بیان شد.
* ترتیب رمى: ابتدا باید به جمره اولى سنگ زد و سپس به وسطى و بعد از آن به جمره عقبه.
در روز دوازدهم ذى حجه، بعد از ظهر شرعى حجاج مى توانند از مِنا خارج شوند، ولى چنانچه کسى آن روز از مِنا نرود تا آفتاب غروب کند، باید شب سیزدهم را نیز در منا بماند و روز سیزدهم جمرات سه گانه را رمى کند.
 |
 | |
| رمی جمرات | رمی جمرات |
عمره تمتع(1-احرام)
1 - خوردن و بوئیدن میوه هاى خوشبو، مانند «سیب» و «به» مانع ندارد.
2 - خرید و فروش عطریات، در حال احرام جایز است ولى استعمال یا بوئیدن آن، هر چند براى امتحان هم باشد حرام است.
3 - استفاده از صابون و خمیردندان خوشبو بنابر احتیاط واجب در حال احرام جایز نیست .
 |
| استعمال بوی خوش |
 |
| نگاه کردن در آینه |
 |
| انگشتر به دست کردن |
 |
| روغن مالیدن به بدن |
1 ـ اگر هنگام وضو یا غسل، بدون قصد، مویى کنده شود، اشکال ندارد.
2 ـ زدودن مو در حال ناچارى اشکال ندارد، مثل موى چشم اگر اذیت کند.
3 ـ اگر دست به سر یا صورت خود بکشد (در غیر وضو یا غسل) و یک مو یا بیشتر کنده شود، احتیاط مسحتب است به قدر یک مشت گندم و آرد و امثال آن بدهد.
 |
| زدودن مــو از بدن |
1 ـ بیرون آوردن خون از بدن در حال ناچارى، مثلاً براى تشخیص بیمارى اگر خون گرفتن لازم باشد، اشکال ندارد.
2 ـ بیرون آوردن خون از بدن دیگرى; مثل خون گرفتن پزشک مُحرم از بدن بیمار یا کشیدن دندان او، هر چند خون بیاید اشکال ندارد.
3 ـ خاراندن بدن و مسواک کردن دندانها اگر خون بیرون نیاید و خمیر دندان خوشبو نباشد، اشکال ندارد.
4 ـ تزریق آمپول در حال احرام مانع ندارد ولى اگر سبب بیرون آمدن خون از بدن مى شود تزریق نکند مگر در صورت نیاز و ضرورت.
 |
| بیرون آوردن خون از بدن |
 |
| ناخن گرفتن از بدن |
 |
| کشیدن دندان |
کندن و قطع کردن درختان و گیاهانى که در محدوده حرم روییده است بر مُحرم و غیرمُحرم حرام است و این از محرمات مخصوص حَرَم است.
* در این موارد کندن درخت و گیاه حرم جایز است:
 |
 | |
| کندن و قطع گیاه حرم | کندن و قطع گیاه حرم |
 |
| پوشیدن لباس دوخته |
 |
| پوشیدن آنچه تمام روى پا را مى گیرد |
 |
| پوشیدن آنچه تمام روى پا را مى گیرد |
 |
| پوشاندن سر |
 |
| رفتن زیر سایه ( نشستن در ماشین سقف دار) |
 |
| پوشیدن زیور |
 |
| پوشاندن صورت |
تقسیمى دیگر براى محرّمات احرام
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1- اگر از روى فراموشى ، برخى از محرمات احرام را انجام دهد ، کفاره بر او واجب نیست مگر صید که در هر صورت کفاره داد . و صید هر حیوانى کفاره خاصى دارد که احکام و مسائل آن مفصّل است و چندان مورد نیاز زائران نیست بدین جهت از آوردن آنها خوددارى شد.
2 ـ کفّارات محرمات احرام، باید به فقراء و مساکین داده شود. و کفّاره دهنده نباید از گوشت حیوانى که به عنوان کفّاره ذبح کرده بخورد.
|
عمره تمتع(2-طواف کعبه)
کسى که براى انجام عمره تمتّع محرم شده و وارد مکّه مى شود، باید به نیّت طواف، هفت مرتبه به دور خانه کعبه که در مسجدالحرام است بگردد.
1 ـ طواف را باید از مقابل گوشه اى از کعبه که حَجرُالاَْسْوَد(1)در آن است آغاز کند و در همان جا به پایان ببرد.(2)
2 ـ خانه کعبه، در حال طواف باید در طرف چپ طواف کننده باشد، بنابراین اگر در حال حرکت رو به کعبه باشد، یا عقب عقب برود صحیح نیست.
3 ـ انسان باید همانطورى که همه مسلمانان طواف مى کنند ـ بدون دقّتهاى اهل وسوسه ـ طواف را از مقابل حجرالاسود شروع کند و ادامه دهد و ایستادن مقابل حجرالاسود در هر دور لازم نیست.
4 ـ طواف کننده باید به دور «حِجْرِ اسماعیل» (3) هم بگردد، یعنى در هنگام طواف، داخل «حِجر» نرود.
 |
| مقام ابراهیم ، حجر اسماعیل ، محدوده استحبابی طواف |
5 براى مطاف حدى وجود ندارد و تا هر جاى مسجد الحرام که طواف در آن طواف کعبه صدق کند ، طواف مجزى است ، بلى مستحب است که اگر اضطرار و ازدحام نباشد فى ما بین کعبه و مقام ابراهیم انجام دهد .
6 ـ اگر انسان بر اثر بیمارى یا پیرى یا زیادى جمعیّت نتواند در این محدوده طواف کند، طواف در خارج این حدّ اشکال ندارد.
7 ـ طواف کننده باید با طهارت طواف کند یعنى با وضو باشد و غسلى برعهده او نباشد و نیز بدن و لباس وى پاک باشد، همانگونه که نماز مى خواند.
پس از انجام طواف، باید دو رکعت نماز، به نیّت نماز طواف بخواند.
مانند نماز صبح است، ولى حمد و سوره را مى تواند بلند یا آهسته بخواند.
بعد از طواف و قبل از سعى است.
کافی است در هر نقطه ای که عرفاً بگویند پشت مقام است گرچه از مقام دور باشد نماز را بخواند بلکه در این صورت بعید نیست که نماز در هر جای مسجد الحرام صحیح باشد .
1 ـ بر تمام افراد بالغ و عاقل واجب است که نمازها را به طور صحیح یاد بگیرند تا تکلیف الهى را درست انجام دهند; بخصوص کسى که قصد عمره یا حج دارد باید نماز خود را تصحیح کند، تا تمامى نمازها که از جمله آنها نماز طواف است، به طور صحیح انجام شود.
2 ـ بنابراحتیاط واجب باید پس ازطواف،نماز طواف را زود بجا آورد به طورى که مردم نگویند بین آنها فاصله شده است.
3 ـ جایز است نماز طواف مستحب را هر جاى مسجدالحرام که بخواهد بجا آورد.
|
| پشت مقام ابراهیم (جایگاه نماز طواف) |
